Onderzoek
Naast het beheren en presenteren van de collectie is wetenschappelijk onderzoek een van onze drie kerntaken. We werken samen met wetenschappers van over de hele wereld. Maar ook onze eigen conservatoren zijn academisch geschoold en voeren onderzoek uit. Met elkaar vergroten we de gezamenlijke maritieme kennis.
Wetenschappelijk maritiem onderzoek geeft ons nieuwe inzichten en inspireert ons tot nieuwe thema’s en tentoonstellingen. Samen met het onderzoek dat we binnen het museum doen, verdiept en verbreedt dat onze kennis van de collectie continu. Zo geven we die weer rijker door aan de volgende generaties.
Onderzoek door conservatoren
De conservatoren van het Maritiem Museum zelf doen toegepast onderzoek. Met de kennis die dat oplevert geven ze onze exposities inhoud en diepgang. Wat zijn de bijzondere dingen van de voorwerpen die we laten zien? Hoe kunnen we de informatie in een bredere maatschappelijke context plaatsen?
Ook onderbouwen onze conservatoren op wetenschappelijke basis of we iets moeten aankopen. Daarnaast zorgt hun onderzoek voor betere ontsluiting van de collectie, zodat anderen die ook kunnen gebruiken. Regelmatig worden onze voorwerpen door musea, universiteiten en andere geïnteresseerden gebruikt om onderzoek te doen naar maritieme geschiedenis.
Maritieme Vrouwen
In 2023-2024 deed Irene Jacobs, een van onze senior conservatoren, op basis van een museumbeurs van het NWO (de Nederlandse organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek) onderzoek naar vrouwen in de maritieme sector. Het was de start van breder onderzoek naar de rol en de betekenis van vrouwen in de maritieme sector vanuit onze eigen museumcollectie, die daarmee beter in kaart gebracht wordt én waardevolle input geeft voor de expositie over Maritieme Vrouwen die in 2025 opent.
Onderzoek door universiteiten
Het Maritiem Museum doet fundamenteel onderzoek in samenwerking met andere kennisinstituten zoals de Rotterdamse Erasmus Universiteit, maar bijvoorbeeld ook met de universiteiten van Leiden en Amsterdam. Fundamenteel onderzoek heeft als belangrijkste doel om kennis te genereren.
Sinds 2014 is de wetenschappelijke samenwerking met de Erasmus Universiteit verankerd in het Rotterdam Centre for Modern Maritime History. Binnen deze samenwerking zijn er altijd wetenschappelijke stagiaires en promovendi aan het werk in het museum. De afgelopen jaren hebben vier promovendi gewerkt aan onderzoek naar de scheepsbouw in Nederland. Hun inzichten zijn de basis in de tentoonstelling ‘Moderne Scheepsbouw in Nederland’, die eind 2024 is geopend. Het museum heeft de wetenschappelijke kennis hiermee toegankelijk gemaakt voor families en kinderen vanaf 8 jaar.
Als vervolg op het fundamentele onderzoek naar de moderne scheepsbouw werken het museum en universiteit sinds september 2024 samen aan het project ‘De Mens in de Haven’. Aan dit interdisciplinaire maritieme onderzoeksprogramma werken ook twee promovendi mee binnen het Maritiem Museum.
Studenten geschiedenis van zowel de Rotterdamse Erasmus Universiteit als de Rijksuniversiteit Leiden krijgen bij het Maritiem Museum colleges, lopen stage en leren museale objecten gebruiken bij wetenschappelijk onderzoek. Scripties en proefschriften worden geschreven en begeleid binnen het museum. Ook doen promovendi fundamenteel onderzoek. Jong talent maakt zo kennis met de maritieme wereld en kan doorstromen naar een maritieme kweekvijver. Zij zijn de toekomstige docenten en conservatoren op dit gebied.
Om de samenwerking tussen Erasmus Universiteit en Maritiem Museum te bevorderen hebben we al enkele jaren een curator-in-residence, maritiem onderzoeker Els Jacobs. Zij verbindt museum en universiteit met andere instellingen en individuele onderzoekers. Zo ontstaat een netwerk waarvan Maritiem Museum Rotterdam en de Erasmus Universiteit de kern vormen. Een andere taak van de curator-in-residence is het stimuleren van het gebruik van wetenschappelijke onderzoeksresultaten in de activiteiten van het museum. Dit versterkt de wederzijdse resultaten.
Rotterdam Centre for Modern Maritime History
Sinds 2014 werkt het Maritiem Museum Rotterdam nauw samen met de Erasmus School of History, Culture and Communication (Afdeling Geschiedenis) van de Erasmus Universiteit Rotterdam. Zo zorgen we dat het Maritiem Museum voortdurend wordt gevoed met verse, actuele wetenschappelijke kennis. Deze samenwerking vindt plaats onder de noemer ‘Rotterdam Centre for Modern Maritime History’.
Het centrum coördineert en stimuleert wetenschappelijk onderzoek naar de geschiedenis van de Nederlandse scheepvaart na 1800. Speerpunten van onderzoek zijn de Nederlandse scheepsbouw, de Rotterdamse haven en haar verbinding met het achterland, en de Nederlandse offshore-industrie. Studenten van de Erasmus Universiteit kunnen over deze thema’s colleges volgen en de collectie van het Maritiem Museum als bron voor onderzoek gebruiken. Het centrum stimuleert dit gebruik van museale voorwerpen als bron van kennis over het verleden nadrukkelijk.
Twee onderzoeksdimensies
Het wetenschappelijk onderzoek dat we binnen het centrum uitvoeren kent dus twee dimensies die elkaar wederzijds versterken en inspireren.
Toegepast onderzoek door onze conservatoren, waarmee zij inhoudelijke bijdragen leveren aan exposities, het verwerven of afstoten van collectiestukken weenschappelijk onderbouwen, en de toegankelijkheid van onze collectie vergroten.
Fundamenteel onderzoek in samenwerking met de Erasmus Universiteit, om bestaande kennis – ook van de collectie - te verdiepen en verbreden, nieuwe kennis te genereren, en die te plaatsen in academische en maatschappelijke context.
Nationale samenwerking
Het centrum is een van de pijlers van de nationale infrastructuur, die tot doel heeft maritiem-historisch onderzoek in Nederland te vernieuwen, versterken en ook internationaal krachtiger te profileren. We stemmen onze activiteiten af met de Leerstoel Zeegeschiedenis aan de Universiteit Leiden, de Technische Universiteit Delft, het Huygens Instituut van de Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen (KNAW), en Het Scheepvaartmuseum in Amsterdam. Zo kunnen lopende maritiem-historische projecten elkaar versterken, aanvullen en verrijken.
Deze nationale samenwerking vormt een opstap naar een gezamenlijke onderzoeksagenda.
Een sterk team
Prof. dr. Paul van de Laar, bijzonder hoogleraar stadgeschiedenis van Rotterdam, vormt samen met maritiem historica dr. Els Jacobs een sterk team dat het gebruik van wetenschappelijke onderzoeksresultaten in de activiteiten van het museum stimuleert.
Maritiem historica dr. Els Jacobs stimuleert het gebruik van wetenschappelijke onderzoeksresultaten in de activiteiten van het museum, zoals tentoonstellingen of educatieve programma’s. Ze heeft als curator-in-residence aan de Erasmus Universiteit de taak om door haar onderzoek Museum en Universiteit te verbinden met andere instellingen en individuele onderzoekers. Aldus ontstaat een netwerk waarvan het Maritiem Museum Rotterdam en de Erasmus Universiteit de kern vormen.
Prof. dr. Paul van de Laar is bijzonder hoogleraar stadgeschiedenis van Rotterdam (Jurriaanse leerstoel) aan de Erasmus School of History, Culture and Communication (ESHCC). Van 2013 tot 2020 was hij directeur van Museum Rotterdam.
Hij heeft over uiteenlopende onderwerpen gepubliceerd. In 2023 publiceerde hij, samen met Peter Scholten, De Echte Rotterdammer komt van buiten. Rotterdam migratiestad 1600-2022.
Momenteel houdt hij zich bezig met de vraag: wat kunnen we van de geschiedenis van de Rotterdamse haven leren voor de toekomst?
De unieke samenwerking tussen museum en universiteit is mogelijk dankzij externe financiering (buiten de reguliere geldstromen) door een aantal Rotterdamse fondsen en het Mondriaanfonds. Ook de Erasmus Universiteit en het Erasmus Trustfonds nemen deel. Wij bedanken deze fondsen voor hun steun. Mede door hun inzet en betrokkenheid kunnen wij onze ambities op het gebied van onderzoek naar de moderne maritieme geschiedenis waarmaken.
Samenwerken?
Het RCMMG is altijd op zoek naar academische samenwerkingen. Heb je een vraag, tip of idee op dit gebied?
Stuur een bericht naar Els Jacobs