Een nieuw leven voor de Zeemeeuw

Een team enthousiaste vrijwilligers heeft een enorme berg werk verzet aan boord van de Zeemeeuw, het enige zeeschip in de buitencollectie van het Maritiem Museum. Deze motorcoaster kreeg een compleet nieuw interieur en in de machinekamer werd er alles aan gedaan om het kloppend hart van dit schip, de Deutz zescilinder diesel, weer optimaal te laten lopen.

Drie jaar zijn ze inmiddels bezig: vrijwilligers Hans van Duijvendijk, Jaap van de Blom, Jack Vermeiden en Adriana van der Sman. Een vierkoppig team met acht rechterhanden, voor een deel afk omstig uit de scheepsbouw. Ze maakten tien jaar lang meters bij ‘De Delft’, een project waarbij op een authentieke manier een achttiende eeuws linieschip werd gebouwd. Dat project ging ter ziele, waarna het viertal zich meldde bij het Maritiem Museum. “En we zijn met open armen ontvangen”, zegt Van der Sman. Het was een gelukkig toeval: bij het afscheid van Frits Loomeijer, de voormalig directeur van het museum, was besloten om donaties onder te brengen in een fonds voor een nieuw interieur in de ‘Zeemeeuw’. En nu was het museum in één klap vier timmerlieden rijker!

Van der Sman: “Toen we in 2019 begonnen, stond een toren groene koffertjes met elektrisch gereedschap ons toe te lachen. Verder waren er beitels en ander handgereedschap. We waren als kinderen zo blij om met goed gereedschap aan de gang te kunnen gaan.” Eerst is er een dikke laag isolatie in het plafond, onder de vloer en tegen de huid gegaan. Elektriciën Johan Hog-Renking heeft daarna alle bedrading aangelegd, waarna het aftimmeren kon beginnen. “Aan de hand van een summiere schets hebben we de hutten-indeling zo origineel mogelijk gehouden”, zegt Van der Sman. “Alle hutten zijn voorzien van een kooi, een opbergkast en een wastafel, net als vroeger.” De oude meubelen die aan boord hoorden, zijn gerestaureerd en geplaatst. Nadat het zeil is gelegd, kon het inrichten in originele stijl beginnen.

Meer dan honderd jaar ervaring

“Als team zijn we ook steeds beter op elkaar ingespeeld”, vertelt Van der Sman. “Ieder had zijn specialisme. Hans is er voor de grote lijnen, Jaap is heel precies - het moet op de millimeter aansluiten, Jack is heel geduldig en lost de lastigste klussen op. Ik keek of het allemaal ook praktisch was en aan mij werd steeds gevraagd, wat esthetisch mooier was. Als je onze grijze koppen bij elkaar ziet, staat hier een geolied, enthousiast team met samen een paar honderd jaar ervaring. We hopen dat er nog meer mooie projecten zullen volgen!”

In theorie lijkt de afstand tussen de accommodatie en de machinekamer misschien niet zo groot; dat is het wel. Eerst moet je naar het roefdak, om vandaar een flinke afdaling te maken in de machinekamer Daar vinden we vrijwilliger Jan Haring, die de Deutz motor aan een nader onderzoek onderwierp. “Zelfs a-technische mensen konden horen dat er iets mis was”, zegt Haring. “Er zat een ‘bonkerig’ geluid in.” Proefdraaien leek de enige mogelijkheid om meer duidelijkheid te krijgen, maar dat viel tegen. Het ‘bonkende geluid’ was niet tot één plek terug te brengen. Bovendien bleek de aansluiting van de indicateurkraan van cilinder twee te lekken.

Een enorme opluchting

Om de lekkage te verhelpen, moest de kop van die cilinder gedemonteerd worden. En dat gaf weer een mooie gelegenheid om de speling van de krukpen en de zuigerpen te meten. De uitkomsten logen er niet om: de speling was twee tot drie keer groter dan wat nog zou kunnen. En – zoals te verwachten – in de andere vijf cilinders bleek dat ook het geval. Vrijwilliger Haring zag geen andere mogelijkheid dan het motorblok voor een groot deel te ontmantelen om de algehele conditie van de motor te kunnen bepalen.

De conditie van de motor bleek niet best: er moest een professioneel bedrijf worden ingeschakeld. Via motorenverzamelaar Johan Rolloos komt Haring in contact met de firma Goltens in Spijkenisse. “Na een eerste offerte hebben we Goltens uitgenodigd aan boord. Die offerte was best pittig, maar wat bleek: Goltens bood aan de hele operatie te sponsoren. Dat was een enorme opluchting.” Alle werkzaamheden zijn inmiddels achter de rug, de motor zit weer helemaal in elkaar. Als de problemen met de compressor (de motor start op lucht) zijn opgelost, kan de motor ook worden proefgedraaid.

De werkzaamheden aan de ‘Zeemeeuw’ zijn nog niet voorbij. Er zal bijvoorbeeld nog een nieuwe deur in het voorste machinekamerschot gemaakt worden. Niet alleen voor de veiligheid (er is nu geen nooduitgang), maar ook zodat museumbezoekers makkelijker een kijkje kunnen nemen in de machinekamer. En voor daadwerkelijk weer met de ‘Zeemeeuw’ gevaren kan worden, staat een hydraulisch stuurwerk op de verlanglijst. Want je moet nu een echte ‘Jerommeke’ zijn om het schip op koers te houden.