Interview met Meron en Ariam Afeworky

Wat weten jullie over de jeugd van jullie vader? 

Meron:
Papa werd geboren in een dorpje vlak bij Gura’e, in het zuidoosten van Eritrea. Toen hij drie jaar oud was, strandde het huwelijk van zijn ouders door de verslechterende gezondheid van zijn moeder. Hij groeide vanaf dat moment op bij zijn vader in Asmara, waar hij terechtkwam in een welgesteld gezin. Zijn vader hertrouwde en kreeg nog meer kinderen. Als oudste zoon voelde hij zich sterk verantwoordelijk voor zijn familie.

Ariam:
Hij was een goede leerling, slim en leergierig. Hij begon aan een universitaire studie in Addis Abeba, maar heeft die niet kunnen afmaken. De druk om zijn familie te ondersteunen was groot. Dat tekende zijn karakter: verantwoordelijk, toegewijd en altijd met oog voor anderen.

Waarom besloot hij te gaan varen? 

Meron:
Er was weinig werk, zeker voor Eritreeërs in Ethiopië. Hij wilde zijn familie helpen en had plannen om geld te sparen voor een vrachtwagen en een winkel, zodat ze zelfstandig konden worden. De zee was voor hem een kans op financiële zekerheid voor zijn familie.

Ariam:
Daarnaast waren Eritreeërs in die tijd zwaar achtergesteld. Onderwijs en werk waren nauwelijks bereikbaar. De scheepvaart bood hem een uitweg en een manier om zijn verantwoordelijkheid na te komen.

Hoe begon zijn carrière bij de Ethiopian Shipping Lines? 

Meron:
Hij is gestart in Assab, een havenstad aan de Rode Zee. We weten eerlijk gezegd niet veel over hoe hij precies aan de baan kwam, dat heeft hij ons nooit in detail verteld. Maar het feit dat hij daar terechtkwam zegt iets over zijn vastberadenheid.

Wat was zijn functie aan boord? 

Meron:
Uiteindelijk werkte hij als hoofd scheepsmotorrevisor - een soort hoofdingenieur. Hij was verantwoordelijk voor het onderhoud van de hoofdmotoren van gigantische containerschepen, in de machinekamer onderin het schip. Hij stuurde ook collega’s aan. Dat was geen beginfunctie; hij heeft zich over de jaren echt omhoog gewerkt.

Hoe lang heeft hij op zee gewerkt? 

Meron:
Meer dan twintig jaar. Hij heeft letterlijk de hele wereld gezien: van Azië tot Noord en Zuid-Amerika en Europa.

Waarom besloot hij het leven op zee achter zich te laten? 

Ariam:
Hij was rond het einde van de jaren zestig of begin jaren zeventig al een paar keer in Nederland geweest voor maritieme trainingen in Vlissingen. Hij kwam toen samen met andere collega’s voor korte periodes aan land. Later besloot hij om niet meer terug te keren naar zee.

Meron:
Ongeveer tien jaar later vroeg hij asiel aan in Nederland en begon hij zijn leven opnieuw. Rotterdam voelde als thuiskomen, dat was de enige stad waar hij echt wilde blijven.

Hoe waren zijn eerste ervaringen in Nederland? 

Meron:
Best zwaar. Hij worstelde met zichzelf en had moeite om te aarden. Toch heeft hij zichzelf eruit weten te trekken. Hij zei vaak dat zijn nicht en onze moeder hem daarbij hebben geholpen.

Ariam:
Hij voelde zich in het begin ook verraden door mensen die hij als broeders beschouwde. Dat zorgde ervoor dat hij zich meer terugtrok uit het publieke leven. Hij werd stiller, en trok zichzelf terug.

Hoe sprak hij over zijn ervaringen op zee? 

Ariam:
Hij vertelde daar wel over vooral tegen mij. Hij was heel open, ook over gevoelige onderwerpen. Dat is vrij ongebruikelijk in onze cultuur. Hij zei eens tegen me: “Als je de wereld hebt gezien, leer je dat er meerdere waarheden kunnen bestaan. Meerdere perspectieven kunnen goed zijn.”

Meron:
Die openheid heeft hem ook geholpen om in Nederland te aarden. Hij kon zich aanpassen, maar bleef tegelijk zichzelf. Hij had een sterk moreel kompas.

Wat zijn de belangrijkste lessen of waarden die jullie van hem hebben meegekregen? 

Meron:
Voor mij is dat zonder twijfel het belang van zelfontwikkeling door educatie. Niet alleen om kennis op te doen, maar om jezelf als mens te vormen. Hij liet me inzien dat het pad naar een diploma waardevoller is dan het diploma zelf, omdat je onderweg leert wie je bent, waar je grenzen liggen, en hoe je omgaat met obstakels. Wat je opbouwt aan karakter, geduld en inzicht, dát neem je mee de wereld in.

Ariam:
Daar sluit ik me bij aan. En voor mij was het grootste dat hij me leerde: eerlijkheid en verantwoordelijkheid. Hij zei altijd: “Als je het huis in brand steekt, maar eerlijk bekent dat jij het hebt gedaan dan word ik niet boos.” Dat bedoelde hij niet letterlijk, natuurlijk, maar het ging hem erom dat je altijd recht door zee moest zijn. Als kind gaf dat me rust. Je mag fouten maken, zolang je er maar voor durft uit te komen.

Wat betekende het leven in Nederland voor hem? 

Ariam:
Hij zag Nederland als een plek waar je jezelf moest heruitvinden. Hij had geen makkelijk begin, maar hij geloofde in doorzetten. Hij las veel, had in het begin geen televisie, en bleef zichzelf ontwikkelen.

Meron:
Toen zijn vader hem in Nederland kwam opzoeken en zag dat hij in een flat woonde, schrok hij. Papa had altijd veel geld naar huis gestuurd. Pas toen begreep opa wat zijn zoon echt had opgeofferd. Vanaf dat moment keek hij met trots naar hem op.

Wat blijft jullie het meeste bij? 

Ariam: 
Zijn stilte, maar ook zijn kracht. Hij was geen man van grote woorden, maar van daden. En ondanks alles wat hij heeft meegemaakt, bleef hij lief, bescheiden en zorgzaam. 

Meron: 
Hij was een wereldmens, iemand die geloofde in meerdere perspectieven. En bovenal: een vader die alles heeft gegeven voor zijn familie.