Ga naar de hoofdinhoud
🫧 'Plons! De toekomst van de zee' opent over
999
Kom jij ook?
🫧 'Plons! De toekomst van de zee' opent over
999
Kom jij ook?
🫧 'Plons! De toekomst van de zee' opent over
999
Kom jij ook?
🫧 'Plons! De toekomst van de zee' opent over
999
Kom jij ook?
🫧 'Plons! De toekomst van de zee' opent over
999
Kom jij ook?

Jeroen Bosch: Zondvloedpanelen

Op een van de panelen van dit beroemde werk van Jheronimus (Jeroen) Bosch ligt de Ark van Noach, nadat het water van de vernietigende zondvloed is gezakt. Schepenkenners zien het meteen: deze ark is heel onrealistisch.

Het schip lijkt meer op een roeiboot van zo’n zes meter, dan op het drie dekken tellende schip van 133 meter waartoe God opdracht gaf. In deze ark past in het echt nog niet één olifant, laat staan van elke diersoort twee.

Voor en na de zondvloed

De Bijbel vertelt over Noach, die van God een ark moet bouwen. Daarmee zal hij met zijn gezin de zondvloed overleven, net als minstens één paar van elke diersoort. Op het linkerpaneel schildert Bosch de hel of de wereld vóór de zondvloed, en op het rechterpaneel de wereld nadat het water is gezakt. Overal liggen verdronken dieren en mensen. Noach en zijn vrouw, hun drie zonen en echtgenotes zijn nog aan boord, maar de eerste dieren verlaten de ark.

Drieluik met allegorische voorstellingen

De twee panelen zijn aan beide zijden beschilderd en waren oorspronkelijk vrijwel zeker de zijluiken van een drieluik. Op de buitenzijde van de panelen zie je vier geschilderde medaillons, die alleen te zien waren als het drieluik gesloten was. Wat ze voorstellen is onduidelijk, maar het kunnen allegorieën (symbolische voorstellingen van een idee of een begrip) zijn. Op het rechterpaneel bijvoorbeeld (hier links) wordt een man gegeseld door demonen. Dezelfde man wordt onderaan door Jezus gezegend. Dit zou de verlossing van het kwaad kunnen betekenen.

Vernieuwer van de beeldtraditie

Jheronimus (Jeroen) Bosch is misschien wel de beroemdste middeleeuwse schilder uit de Noordelijke Nederlanden. Hij spreekt met zijn bijzondere voorstellingen enorm tot de verbeelding en geldt in de kunstgeschiedenis als vernieuwer van de beeldtraditie. Schepen komen slechts incidenteel in zijn werk voor. Een beroemd werk van zijn hand is het Narrenschip, die het meest lijkt op een roeiboot. Net als de ark die hij hier schildert.

Hoor meer

Beluister een fragment van de audiotour die bij de tentoonstelling hoort:

00:00:00 / 00:00:00
‘De hel’, circa 1515 Olieverfschilderijen op paneel door Jheronimus Bosch (circa 1450-1516) Collectie Museum Boijmans Van Beuningen, Rotterdam, bruikleen Stichting Museum Boijmans Van Beuningen sinds 1940
‘De zondvloed’, circa 1515 Olieverfschilderijen op paneel door Jheronimus Bosch (circa 1450-1516) Collectie Museum Boijmans Van Beuningen, Rotterdam, bruikleen Stichting Museum Boijmans Van Beuningen sinds 1940
Boek tickets